Jak walczyć z dezinformacją? Projekt INFORESET w SP TWP Ciechanów

Dwie ścieżki do prawdy

Program nie był typową szkolną pogadanką. Organizatorzy postawili na praktykę i spotkania z ekspertami. Jak wyjaśnia Katarzyna Szmit, prezeska zarządu Fundacji reGeneracja, podejście było dwutorowe.

"Celem projektu Inforeset było przede wszystkim uczenie młodzieży krytycznego myślenia. Krytycznego myślenia, ale też bycia odpowiedzialnym twórcą treści, bo w zasadzie można powiedzieć, że ten projekt miał dwie ścieżki" – mówiła Katarzyna Szmit.

Pierwsza ścieżka skupiała się na defensywie. Uczniowie uczyli się, jak działają algorytmy i mechanizmy manipulacji w sieci. Mieli okazję wysłuchać specjalistycznego wykładu ekspertów ze Stowarzyszenia Demagog, czołowej polskiej organizacji fact-checkingowej.

"Z jednej strony młodzież uczyła się o tym, jak wyglądają clickbajty, deep fakei, jak je odróżniać od innych informacji, jak się przed tym chronić" – dodała Szmit.

Drugą ścieżką była ofensywa, czyli nauka tworzenia rzetelnych treści. Młodzi ludzie, nawet w czasie wakacji, brali udział w warsztatach dziennikarskich. Poznali też pracę mediów od kulis, odwiedzając lokalne redakcje.

"Z drugiej strony bardzo ważną ścieżką tego projektu była też nauka sztuki dziennikarskiej. Uczniowie uczyli się też jak tworzyć rzetelne treści pod okiem lokalnych dziennikarzy. Artur Iniarski i Michał Wolczyński to byli nasi prowadzący" – podkreśliła prezeska Fundacji reGeneracja.

"Byłam niesamowicie dumna"

Finał projektu, który odbył się 28 października, był okazją do podsumowań i debaty. Anna Zadrożna, dyrektor Szkoły Podstawowej TWP w Ciechanowie, nie kryła dumy ze swoich podopiecznych.

"Projekt uważam, że jest rewelacyjny. Jest to niezwykle duża wartość dodana do całej edukacji szkolnej, dlatego że z tymi fake newsami spotykamy się na co dzień" – oceniła dyrektor Zadrożna. "Myślę, że im więcej tych wiadomości młodzieży uczniom przekazujmy na każdym poziomie od pierwszej klasy do klasy ósmej, tym większe potem będą efekty w przyszłości. Także absolutnie tak jest. Był bardzo potrzebny".

Podczas finałowej debaty uczniowie wykazali się zdobytą wiedzą i świadomością.

"Byłam niesamowicie dumna. To chyba najlepsze słowo i najlepsze takie wrażenie jakie odniosłam. Jestem dumna z tego, że mam taką młodzież, że już ta świadomość naprawdę u nich jest w miarę wysoka" – przyznała Anna Zadrożna.

Wtórował jej Paweł Pyrzyński z Fundacji reGeneracja, który pomagał przygotować młodzież do debaty. Zwrócił on uwagę na wsparcie, jakiego udzieliły lokalne media, w tym Radio Rekord, które gościło u siebie uczestników.

"Zdecydowanie tak, cel został osiągnięty, ale on by nie był osiągnięty, gdyby między innymi nie redakcja Radia Rekord, ponieważ ona bardzo pomagała w tym przygotowaniu i w nabieraniu tych szlifów medialnych przez uczestników projektu. Przede wszystkim to młodzież, która trafiła do mnie, żeby przygotować ją do debaty. Ona już była doskonale przygotowana" – mówił Paweł Pyrzyński.

Nie nagrody, a docenienie

Ciekawym elementem projektu była publiczna zbiórka na portalu Zrzutka.pl. Nie chodziło jednak o sfinansowanie samego programu, ale o ufundowanie nagród dla uczestników. Jak tłumaczyli organizatorzy, był to przemyślany zabieg pedagogiczny. Chciano pokazać uczniom, że ich praca i zaangażowanie mają realną wartość i są doceniane przez lokalną społeczność.

To podejście okazało się strzałem w dziesiątkę. Katarzyna Szmit przyznała, że motywacje uczniów do udziału w projekcie były różne.

"Z młodzieżą też tak było, że część osób bardzo ochoczo przystąpiła do projektu. Część osób przyszła dlatego, że koleżanka przyszła. I dla mnie nie ma znaczenia, jaka jest motywacja, jeżeli koniec końców wszyscy wychodzą z dodatkową wiedzą, która bardzo im się przyda w przyszłości" – stwierdziła Szmit.

Najlepszym dowodem na sukces projektu była jednak deklaracja samych uczestników.

"Dzisiaj usłyszeliśmy, że jednak oni widzą dużą wartość w tych projektach. A nawet padła tutaj taka deklaracja od Natana, który jest członkiem samorządu szkolnego, że może by warto było wprowadzić takie dodatkowe zajęcia regularnie. No to to jest dla nas największa nagroda" – podsumowała Katarzyna Szmit.

"Wisienka na torcie", czyli co dalej?

Projekt INFORESET formalnie się zakończył, ale jego efekty będą widoczne w szkole jeszcze długo. Dyrektor Anna Zadrożna zapowiedziała, że to dopiero początek medialnej edukacji w placówce.

"Dodam jeszcze, że taką wisienką na torcie po realizacji tego projektu jest tworzenie u nas, to właśnie przed chwilą młodzieży oznajmiłam, koła dziennikarskiego, profesjonalnego, na ile będziemy mogli, po to, żeby te rzetelne wiadomości w rzetelny sposób przekazywać młodzieży naszej szkoły" – zapowiedziała dyrektor TWP.

Organizatorzy już myślą o przyszłości. Jak podkreśla Katarzyna Szmit, walka z dezinformacją dotyczy wszystkich pokoleń, dlatego fundacja prowadzi też szkolenia dla seniorów.

"My na pewno jako fundacja będziemy nadal się tym tematem zajmować, bo krytyczne myślenie jest kompetencją przyszłości. Kolejne projekty zarówno dla młodszych, jak i dla starszych będziemy realizować" – zakończyła.