Mija rok od zaprzysiężenia obecnego rządu, a problemy samorządów pozostają nierozwiązane. Marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik w liście do premiera Donalda Tuska wskazuje na pilną potrzebę reformy samorządowej. Kluczowym punktem spornym jest centralizacja Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW), którą Sejm RP usankcjonował w listopadzie 2024 r. Decyzja ta spotkała się ze sprzeciwem środowisk samorządowych, w tym Związku Województw RP, Związku Miast Polskich, Unii Metropolii Polskich oraz Związku Powiatów Polskich.
Samorządowcy podnoszą, że rząd nie wziął pod uwagę ich licznych stanowisk i apeli. Z kolei Ministerstwo Klimatu i Środowiska argumentuje, że centralizacja WFOŚiGW jest konieczna dla lepszej koordynacji programu "Czyste Powietrze", który i tak został obecnie wstrzymany.
Marszałek Struzik podkreśla, że takie działanie stoi w sprzeczności z ideą samorządności, zasadą pomocniczości i zapowiedziami programowymi obecnej koalicji rządzącej, a także z exposé premiera Donalda Tuska, w którym mówił o "powrocie Polski samorządowej".
W liście do premiera Adam Struzik punktuje również inne nierozwiązane problemy, w tym niedofinansowanie szpitali, niewystarczające środki na realizację zadań zleconych przez rząd oraz ciągle obowiązującą dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Przypomina również o deklaracji rządu dotyczącej zwrócenia samorządom utraconych uprawnień, w tym WFOŚiGW oraz Ośrodków Doradztwa Rolniczego.
- Być może jest to najlepszy czas na powołanie zespołu ds. reformy samorządowej - pisze marszałek Struzik w swoim apelu do premiera. Sugeruje on, że taki zespół mógłby wypracować najlepsze rozwiązania w zakresie podziału kompetencji i sprawiedliwego finansowania zadań samorządów.
Marszałek ostrzega, że dalsza centralizacja bez szerokiej dyskusji i analizy będzie prowadzić do utraty efektywności i zahamowania rozwoju lokalnych społeczności. Podkreśla, że odebranie samorządom możliwości decydowania o najważniejszych dla nich sprawach to marnotrawstwo kapitału, jakim jest zaangażowanie tych wspólnot na rzecz dobra wspólnego.
