25 lat samorządu województwa mazowieckiego

Dokładnie 5 czerwca 1998 r. Sejm RP przyjął ustawę o samorządzie województwa. Zmieniła ona podział terytorialny kraju. Zmniejszono liczbę województw z 49 do 16. Jednocześnie utworzono na tym szczeblu władzę samorządową, co miało służyć decentralizacji państwa i wzmocnieniu regionów. W tym czasie na Mazowszu zmieniło się praktycznie wszystko. Jak zaznacza przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Ludwik Rakowski, minione 25 lat dla Mazowsza było przełomowe. – Reforma administracyjna rządu premiera Jerzego Buzka powołująca samorządowe województwa wyzwoliła ogromną energię. Wspólnie z mieszkańcami, przedsiębiorcami, samorządowcami zbudowaliśmy nowoczesny region wytwarzający blisko jedną czwartą PKB Polski. Dziś Mazowsze jest liderem ekonomicznym i naukowo-gospodarczym.

Aż o 1265 proc. więcej środków na zdrowie!

Mazowsze należy do największych i najbardziej zróżnicowanych wewnętrznie regionów kraju. Z jednej strony Warszawa, stolica kraju i regionu, która wraz z obszarem metropolitalnym dominuje w regionie i napędza rozwój całego województwa, z drugiej – rozległe obszary rolnicze, które dziś wytwarzają chociażby około 45 proc. krajowej produkcji w branży owocowej. Równomierny rozwój tak dużego i zróżnicowanego województwa wymaga odpowiedzialnego zarządzania.

Jak wygląda ono w praktyce, pokazują liczby.

Pierwszy budżet województwa w 1999 r. wynosił 367 mln zł, tegoroczny to już 7,3 mld zł. Wzrosły również nakłady na inwestycje z 93 mln zł na 2,4 mld zł w 2023 r. Jak zaznacza marszałek Adam Struzik, w ciągu ćwierć wieku w województwie mazowieckim, dokonał się ogromny postęp cywilizacyjny. – Od samego początku opieraliśmy naszą politykę na trzech uniwersalnych zasadach – pomocniczości, solidarności i poszanowaniu dobra wspólnego. Co roku środki, jakie przeznaczamy na inwestycje, stanowią ponad 30 proc. wszystkich wydatków. Inwestujemy w rozwój, bezpieczeństwo i lepsze życie mieszkańców.

Ogromny wzrost środków na rozwój województwa mazowieckiego potwierdzają dane GUS. Na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego w 2021 r. samorząd województwa przeznaczył, aż o 324 proc. więcej niż w 1999 r. W tym samym czasie środki finansowe na oświatę i wychowanie wzrosły o 449 proc. Jednak prawdziwym rekordzistą pod względem rosnących nakładów finansowych jest ochrona zdrowia. Tu wzrost wyniósł aż 1 265 proc., z 51,9 mln zł w 1999 r. do 709 mln zł w 2021 r.

Najbogatszy i najbardziej konkurencyjny region w kraju

Przekazanie samorządom zadań publicznych przyczyniło się do sprawniejszego wykonywania i lepszego dostępu do wielu usług ważnych dla codziennego życia mieszkańców. Zielone światło w pełni wykorzystano – zaangażowanie samorządów i zapał społeczeństwa przyniosły wymierne efekty. Po 25 latach Mazowsze jest postrzegane jako najbogatszy i najbardziej konkurencyjny region w kraju. Ten sukces to efekt pracy, pasji, ale i współpracy – mieszkańców, przedsiębiorców, naukowców i samorządowców.

– W 1999 r., kiedy zaczęły organizować się samorządy, to był czas entuzjazmu, nauki i organizacji. Wszyscy wtedy dopiero uczyliśmy się samorządności. Patrząc na Mazowsze sprzed 25 lat i dziś widzimy olbrzymie różnice. Można powiedzieć, że to zmiany cywilizacyjne. Nie byłoby to możliwe bez ciężkiej pracy wielu środowisk oraz członkostwa w UE – mówi sekretarz województwa, dyrektor Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego Waldemar Kuliński.

Dziś samorząd województwa mazowieckiego to wiele instytucji działających w całym regionie. Aż 25 jednostek zajmujących się ochroną zdrowia mieszkańców, w tym szpitali wieloprofilowych i klinicznych. W samorządowej gestii pozostają spółki Koleje Mazowieckie oraz Warszawska Kolej Dojazdowa, które przewożą rocznie ponad 70 mln pasażerów. Mazowsze to także jeden z udziałowców portu lotniczego w Modlinie, który bije kolejne rekordy w kwestii realizacji połączeń i liczby odprawionych pasażerów. Mazowsze to także 3 tys. km dróg, o które trzeba zadbać. Samorząd odpowiada też za pracę 30 instytucji kultury, w tym m.in. za: Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie czy Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego w Karolinie.

Mazowiecka tożsamość i wspólnota

Jak zaznacza marszałek Adam Struzik, reforma samorządowa z czerwca 1998 r. była krokiem milowym w budowaniu silnych regionów. – Samorząd i samorządność to jedna z najbardziej udanych reform. Ostatnie 25 lat to czas prawdziwych przemian i sukcesów – mimo pojawiających się zagrożeń. Zrodziła się tożsamość mazowiecka, zmieniła się mentalność ludzi. Czują się oni bardziej współodpowiedzialni za rozwój swoich lokalnych wspólnot i chcą o nich współdecydować.

25 inwestycji na 25 lat samorządu województwa mazowieckiego:
powołanie spółki Koleje Mazowieckie;
doinwestowanie Warszawskiej Kolei Dojazdowej;
budowa szpitala w Ostrołęce;
modernizacja, przebudowa i doposażenie budynków oraz oddziałów szpitala w Ciechanowie;
rozbudowa i doposażenie szpitala wojewódzkiego w Płocku;
budowa Mazowieckiego Szpitala Wojewódzkiego „Drewnica”;
modernizacja i rozbudowa budynku w Warszawie przy ul. Koszykowej 79A na potrzeby Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o. w Zagórzu;
budowa Siedleckiego Ośrodka Onkologii;
budowa SOR-u w Radomiu;
budowa i wyposażenie Ośrodka Radioterapii w Płocku;
modernizacja budynku głównego szpitala w Rudce;
odtworzenie i rewaloryzacja zabytkowego budynku przy ul. Kolegialnej 6 wraz z aranżacją pomieszczeń ekspozycji stałych dla Muzeum Mazowieckiego w Płocku (wystawy „Sztuka dwudziestolecia międzywojennego – art déco” i „Wielcy Płocczanie – Themersonowie” przy ul. Kolegialnej 6);
budowa Mazowieckiego Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu;
budowa i wyposażenie Centrum Kulturalno-Rekreacyjnego w Sierpcu;
budowa centrum folklorystycznego „Matecznik Mazowsze” dla zespołu „Mazowsze” – centrum folklorystyczne;
konserwacja murów Zamku Książąt Mazowieckich w Ciechanowie;
budowa nowej siedziby Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu;
rozbudowa Skansenu Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim;
rewaloryzacja Zespołu Pałacowo-Parkowego im. Fryderyka Chopina Europejskie Centrum Artystyczne im. Fryderyka Chopina w Sannikach;
modernizacja i adaptacja zabytkowych kamienic Gąski i Esterki na potrzeby utworzenia stałej wystawy archeologiczno-historycznej Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu;
modernizacja Teatru Dramatycznego w Płocku;
rozbudowa i modernizacja Biblioteki Głównej Województwa Mazowieckiego;
budowa obwodnic Grodziska Mazowieckiego, Gąbina, Sierpca czy Żuromina;
rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 747 od nowego mostu na Wiśle w Solcu;
budowa w Ciechanowie pętli łączącej drogi krajowe nr 50 i 60, drogi wojewódzkie nr 617 i 615 oraz siedem dróg powiatowych.
Województwo mazowieckie to ogromny region liczący 35,6 tys. km2. To obszar odpowiadający powierzchni Danii. Na Mazowszu mieszka blisko 5,5 mln osób. W obrębie województwa są 42 powiaty i 314 gmin.