Jak wyglądały zwyczaje adwentowe dawniej?
Na dawnej polskiej wsi wigilia oraz okres adwentu były obchodzone z wykorzystaniem tradycji, które czerpały zarówno z pogańskich wierzeń, jak i chrześcijaństwa. Nierzadko praktykowane zwyczaje nawiązywały do niegdyś czczonego przez Słowian zimowego przesilenia.
Cztery niedziele
Cztery niedziele przed Bożym Narodzeniem rozpoczynały oczekiwanie na narodziny Zbawiciela – wtedy też praktykowano post adwentowy. Towarzyszyły im pewne zwyczaje, które znacząco wpływały na folklor oraz kulturę wsi. Wierzono, że ziemia podczas adwentu ma prawo do odpoczynku, dlatego nie powinno się jej niepokoić oraniem czy innymi pracami. Zakaz pracy na roli podkreślało powiedzenie: kto ziemię w adwent pruje, ta mu trzy lata choruje. Z kolei wśród obowiązkowych zwyczajów adwentowych można wymienić wypiekanie aromatycznych pierników.
Podskubki i wieczorynki
Długie, grudniowe wieczory zachęcały ludzi do spotkań towarzyskich. Podczas nich kobiety zbierały się w izbach na podskubki czy wieczorynki, czyli wspólne darcie pierza, szycie, przędzenie i tym podobne zajęcia. Wspomnianym pracom towarzyszyły pogawędki, podczas których opowiadano sobie historie o strzygach, topielcach czy czarownicach, które czekały na zbłąkane ludzkie dusze.
Swatanie młodych par
Kiedy kobiety zbierały się w izbach, pod oknami domów gromadzili się młodzi chłopcy – przebierali się oni za różnego rodzaju maszkary, strasząc dziewczęta pukaniem w szybę i krzykiem. Nierzadko wpadali potem do izby i płatali figle obecnym w niej kobietom, niekiedy wpuszczając koguta bądź kota, by przewrócił koszyki z zebranymi przez kobiety materiałami. Przeradzało się to jednak w wesołe posiedzenia, podczas których pito rozgrzewający alkohol, co spotykało się z potępieniem ze strony księży.
Oprócz tego, wracając ze Mszy Świętej, dziewczęta nierzadko podbiegały do kawalerów, aby wołać roracie, roracie, jak na imię macie?. Na wsi okres adwentowy był czasem swadziebnym, który polegał na swataniu par.
Otrąbienie adwentu na ligawkach
Na Podlasiu, a także północnej części Mazowsza i Lubelszczyzny, nadejście adwentu było obwieszczane poprzez grę na ligawkach. To ludowy instrument w kształcie długiego, ponad metrowego rogu. Dźwięk ligawek miał przypominać trąby archanielskie. Co ciekawe, zwyczaj ten wciąż jest praktykowany w niektórych częściach kraju.
Zwyczaje adwentowe dziś – jak je obchodzimy?
Niektóre z wcześniej praktykowanych zwyczajów powoli odchodzą w niepamięć, jednak możemy wyróżnić niektóre zwyczaje, które pozostają żywe do dziś.
Wieniec adwentowy
Wieniec adwentowy zazwyczaj tworzony jest z gałązek sosny bądź świerku, stanowiących znak życia, na których umieszcza się 4 świece – symbolizują one niedziele adwentowe. Co niedzielę zapala się kolejną świecę: pokoju, wiary, miłości i nadziei.
Warto pamiętać, że wieniec adwentowy pomaga nam podkreślić znaczenie okresu oczekiwania na nadejście Jezusa. Akcesoria oraz dekoracje, dzięki którym można stworzyć wianki adwentowe, jak i gotowe do użycia zestawy, dostępne są na: https://www.holyart.pl/boze-narodzenie/adwent.
Roraty i świece roratnie
Tradycja uczęszczania na roraty istnieje już od XIII – wciąż jest ona jednym z najpopularniejszych zwyczajów adwentowych w Polsce. Podczas tych mszy wierni w szczególny sposób łączą się z Maryją, oczekując na Boże Narodzenie. W ich trakcie zapalana jest świeca roratnia przepasana niebieską bądź białą kokardą. Pierwszą część rorat oświetlają również lampiony adwentowe przynoszone przez dzieci – mają one przypominać o tym, aby przez adwentowy okres zbierać dobre uczynki, które rozjaśnią mroki grzechu w duszy, wskazując Chrystusowi drogę do serc wiernych.
Kalendarz adwentowy
Zwyczaj otwierania kalendarza adwentowego praktykowany jest w różnych zakątkach świata – także w Polsce. Służy to odliczaniu dni od pierwszego dnia Adwentu lub 1 grudnia aż do Wigilii Bożego Narodzenia. Kalendarz przypomina wiernym o zbliżających się świętach.
Adwent to wyjątkowy okres dla każdego wiernego. To czas o charakterze nie tylko pokutnym, gdyż jest on wypełniony radością oczekiwania na nadejście świąt, którą podkreślają praktykowane zwyczaje adwentowe.
